Bloki z wielkiej płyty

Wysłany: Sob 22:06, 29 Mar 2008

Wielka płyta to prefabrykowany element konstrukcyjny używany do modułowej budowy bloków mieszkalnych i innych budynków.

Blok z wielkiej płyty w GdańskuForma budynków wielkopłytowych oparta była na założeniach modernizmu - elewacje z surowego betonu bez tynków lub z prefabrykowanymi okładzinami, np. mozaikowymi. Konstrukcje oparte na prefabrykowanych elementach betonowych z umocnieniami i mocowaniami z prętów stalowych (żelbet), kotwienia płyt spawane, a łączniki i podwieszenia były wykonane ze stali nierdzewnej. Systemy wielkopłytowe zawierały usystematyzowane elementy stropowe (pełne lub kanałowe) oraz ściany nośne, usztywniające, działowe i elewacyjne, ponadto gotowe biegi schodów i szyby windowe i instalacyjne, a niekiedy pełne bloki sanitarne.

Typizacja obejmowała nie tylko wymiary elementów i rozwiązania gotowych układów funkcjonalnych. Objęto nią rozwiązania prowadzonych w budynkach sieci instalacyjnych, sposobu połączeń poszczególnych płyt oraz uszczelnień złączy. Prace projektowe obejmowały przede wszystkim rozwiązania funkcjonalne całych zespołów urbanistycznych i poszczególnych jego jednostek. Każdorazowo prowadzone były też obliczenia konstrukcyjne dostosowujące przyjęte rozwiązania do warunków lokalnych.

Wielka płyta w Europie Zachodniej

Po raz pierwszy wielką płytę zastosowano po I wojnie światowej w Holandii, a nieco później w dwukondygnacyjnych budynkach na osiedlu Splanemanna w Berlinie-Lichtenbergu w 1923. Studia na temat elementów całościennych prowadził w latach latach 20. Walter Gropius. Znaczny wpływ na rozwój wielkiej płyty miały również propagowane przez Le Corbusiera idee "maszyny do mieszkania" - Jednostki Mieszkaniowej, kierującej się proporcjami wyznaczonymi przez stojącą postać ludzką (183 cm) i tę samą postać z podniesioną ręką (226 cm). Wszystkie wymiary mieszkania i domu były wypadkową tych wartości.

Pierwsze większe konstrukcje z betonowej "wielkiej płyty" powstały w końcu lat 30. we Francji, Szwecji i Finlandii, z krajów kapitalistycznych stały się ponadto dość powszechne w Niemczech. Już w połowie lat 70. ostatecznie zrezygnowano w Zachodniej Europie z technologii wielkopłytowej, głównie ze względu na narastające koszty transportu ciężkiego.

Wielka płyta w Polsce

Polska wielka płyta narodziła się w latach 50. XX wieku i aż do połowy lat 80. stanowiła podstawę budownictwa mieszkaniowego. Pierwszy blok tego typu w Polsce powstał w 1958 roku na warszawskich Jelonkach. Okres największego rozwoju budownictwa mieszkaniowego, bazującego na technologii wielkopłytowej, przypada na lata 70. XX wieku. Składane przez władze obietnice zapewnienia mieszkań dla wszystkich rodzin miały niewątpliwy wpływ na popieranie budownictwa spółdzielczego. Był to okres planowania i budowy nowych, dużych osiedli mieszkaniowych. Właśnie na nich stawiano bloki mieszkalne z wielkiej płyty. Montaż budynków z gotowych prefabrykatów na placach budów przebiegał w dość szybkim tempie. Jednak przed oddaniem mieszkań do użytku, następowała nieco wolniejsza faza prac wykończeniowych, dodatkowo spowolnionych przez nierytmiczne dostawy potrzebnych materiałów.

Technologia budownictwa mieszkaniowego oparta na wielkiej płycie nie była tania. Produkcja elementów w wytwórniach była energochłonna, ponieważ większość z nich "naparzano", czyli przyspieszano procesy wiązania i twardnienia betonu w formach przez poddawanie ich działaniu podwyższonej temperatury. Gotowe elementy były ciężkie i wymagały dostarczania ich na plac budowy drogimi środkami transportu (kontenery na przyczepach tzw. niskopodwoziowych o ładowności 30 ton), przy użyciu samochodów dostosowanych do transportu ciężkich i wielkogabarytowych elementów (ciągnik balastowy). W celu ułatwienia transportu zazwyczaj budowano w obrębie powstających osiedli wytwórnie poligonowe. W ten sposób unikano przewozu przez najbardziej zatłoczone drogi. Załadunek, rozładunek i montaż wymagał użycia dźwigów. Każda z tych operacji miała wpływ na koszt inwestycji.

Klasyczna wielka płyta była jednolicie płaska i niewielkie uszkodzenia brzegów powodowały trudne do uzupełnienia szczeliny. Późniejsze wersje płyt miały już profilowane krawędzie, a warstwa elewacyjna ścian zewnętrznych otrzymała zróżnicowaną fakturę - przy okazji budynki zyskiwały bardziej interesujący wygląd. Pomimo wprowadzanych wielu udoskonaleń w miejscu połączenia płyt, ich złącza nadal były miejscem trudnym do uszczelnienia. Uszczelnianie impregnowanymi sznurami konopnianymi, co nie spełniało wymogów termicznych. Dodatkowo, obowiązujące w tym okresie normatywy izolacyjności termicznej ścian były ponad trzykrotnie mniejsze niż wymagane dzisiaj. Przy znacznym wzroście kosztów dostarczanego do mieszkań ciepła bardzo ważne jest ich docieplenie. Dlatego obecnie na wielu osiedlach prowadzone są prace związane z poprawą właściwości izolacyjnych budynków w technologii Dryvit. Docieplane są zazwyczaj elewacje, jednocześnie nadaje się blokom mieszkalnym nieco inny wygląd przez zastosowanie zróżnicowanej kolorystyki elewacji.

copyright by Wikipedia. Jest tam dużo więcej, ale wiem, że nie każdego to interesuje. Za to parę screenów:

Najwyższe w Polsce bydynki z prefabrykatów, Łódź.

Gdańska wielka płyta.

Aha, i jedna uwaga: w artykule jest napisane, że wielka płyta jest oparta na założeniach modernizmu. Według mnie jest to połączenie modernizmu z funkcjonalizmem.

CZY KTOŚ Z WAS MIESZKA W BLOKU Z WIELKIEJ PŁYTY?

Wysłany: Sob 22:18, 29 Mar 2008

A gdzie napis Copyright by wikipedia?

Wysłany: Nie 10:30, 30 Mar 2008

Właśnie x]

A tak poza tym to nie chciałbym mieszkać w bloku z wielkiej płyty. Nigdy ! ;]

Wysłany: Nie 11:22, 30 Mar 2008

No jest tam ten napis przecież

Tyle, że po edicie . A ja mieszkam w moim z jednej strony różowym w 5 odcieniach i z drugiej strony takimi fajnymi kamyczkami

Wysłany: Nie 13:57, 30 Mar 2008

Moni napisał:

Właśnie x]

A tak poza tym to nie chciałbym mieszkać w bloku z wielkiej płyty. Nigdy ! ;]

Ale bloki z wielkiej płyty są piękne. To taka namiastka modernizmu.

A copyright był już na początku, trzeba czytać uważnie!

Wysłany: Nie 15:07, 30 Mar 2008

Maniaku, używaj mniejszego formatu zdjęć, bo ten temat niezbyt przyjemnie się czyta

Wysłany: Nie 21:23, 30 Mar 2008

Ja nic na to nie poradzę, taki był w wikipedii, to nie jest hosting. Ale czekam na wasze opinie o wielkopłytowcach.

Wysłany: Nie 21:30, 30 Mar 2008

No ja powiedziałem są cudem architektury XXI w.

Wysłany: Nie 21:32, 30 Mar 2008

^^W XXI wieku nie buduje się z wielkiej płyty. Teraz dominują inne techniki stawiania budynków. Czas świetności wielkiej płyty to lata 1970 - 1980.